Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương

Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương (thường gọi Chùa Bà Bình Dương linh thiêng) có tên chữ là Thiên Hậu Cung, do các hội người Việt gốc Hoa tạo lập để thờ vị nữ thần là Thiên Hậu Thánh Mẫu. Kiến trúc chùa theo lối cổ, thờ tự tôn nghiêm và là điểm hành hương rất quen thuộc của người dân Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh lân cận.


Lịch sử Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương

Khởi nguyên, ngôi chùa được xây dựng vào khoảng giữa thế kỉ 19, ban đầu tọa lạc tại con rạch Hương Chủ Hiếu theo nguyên tắc kiến trúc điện mẫu, tức là chọn nơi gần nguồn nước, vì nước mang yếu tố âm và mang tính nữ. Đến năm 1923, Chùa Bà Bình Dương xuống cấp, bốn Bang người Hoa (Quảng Đông, Triều Châu, Phúc Kiến và Hẹ) đã chung sức tái tạo và di dời về vị trí hiện nay.


Kiến trúc Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương

Kiến trúc Chùa Bà Bình Dương gồm ba dãy nhà, ở giữa là chính điện; và hai dãy nhà ở hai bên được xem như Đông lang, Tây lang của ngôi chùa, đây còn là nơi làm việc, hội họp và là các kho chứa đồ đạc, gọi chung là "Thất phủ công sở".

Trước chính điện Chùa Bà Bình Dương có đề ba chữ "Thiên Hậu Cung", trên hai cánh cửa chính đề bốn chữ "Quốc Thái Dân An", hai bên là hai cặp câu đối ca ngợi công đức của Bà. Mái trước của chính điện lợp ngói âm dương với những đường vân đắp nổi, trang trí hình tượng "lưỡng long tranh châu", "cá chép hóa rồng". Hai bên đường viền của mái là tượng "bà mặt trăng", tượng quan văn, quan võ...

- Bên trong chánh điện Chùa Bà Bình Dương có thêm cặp đối, nội dung ngợi ca sự linh diệu của Bà trong việc cứu nhân độ thế. Tại chánh cung, thờ vị chánh thần là Thiên Hậu Thánh Mẫu, tượng có áo mão nghiêm trang và thường được thay mới. Bên trái tượng Bà là khám thờ Ngũ Hành Nương Nương, là năm vị nữ thần tượng trưng cho ngũ hành: kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Bên phải thờ Ông Bổn, tức Bổn Đầu Công.


Lễ hội Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương

Lễ hội Chùa Bà Bình Dương được xem là lễ hội văn hóa lớn nhất của tỉnh, tổ chức hàng năm vào ngày rằm tháng Giêng Âm lịch với nhiều chương trình đặc sắc, thu hút hàng trăm ngàn lượt khách đến hành hương. Ngôi chùa sẽ được trang hoàng cờ và đèn lồng từ cửa tam quan vào đến điện thờ. 12 chiếc lồng đèn lớn trang trí đẹp mắt tượng trưng cho 12 tháng trong năm, treo thành một hàng dài trước sân chùa, tạo quan cảnh ngày hội thêm lộng lẫy.
 
Ngày 14 tháng Giêng âm lịch, lễ cúng vía Bà diễn ra, sau đó bá tánh vào chùa vía Bà. Trong dịp lễ này thường có tục “Thỉnh Lộc Bà”. Lộc là những cây nhang lớn và những cái đèn lồng phất giấy. Việc thỉnh lộc bằng đèn, nhang có ý nghĩa là mang ánh sáng và hương thơm, tượng trưng cho sự hanh thông, tươi sáng và may mắn cho gia đình.
 
Ngày 15, cuộc rước kiệu Bà được bắt đầu, với không khí sôi động của đông đảo khách hành hương. Kiệu Bà được rước đi xung quanh trung tâm thành phố Thủ Dầu Một cùng đội múa. Mọi người làm lễ cúng, lễ cầu phúc, cầu lộc cho năm mới tại Chùa Bà Bình Dương và trước nhà mình nơi đoàn rước kiệu Bà đi qua.
 
- Đi đầu là tấm biển đề 4 chữ "Thiên Hậu xuất du". Kế tiếp là đoàn múa Hẩu của người Hoa thuộc bang Phúc Kiến. Hẩu là con Kim Mao Sư (sư tử rồng vàng), chúa của loài thú. Hẩu dẫn đầu đoàn rước với ngụ ý là muốn xua đuổi hoặc răn đe những cái xấu, cái ác. Điệu múa Hẩu mạnh bạo, dứt khoát bởi những người diễn võ. Múa Hẩu không có ông địa đi theo như múa Lân, Hẩu không leo trèo như Lân. Sau Hẩu là các xe hoa, rồi đồ binh khí, bát bửu, những tấm bài đề Túc Tĩnh, Hồi Tị .
 
- Sau đó đến cộ Bà, với 8 người khiêng. Khiêng cộ Bà là điều có nhiều phước lộc nên được phân đều cho cả 4 Bang, mỗi bang phụ trách một góc cộ. Kế sau cộ Bà là đoàn lân của người Quảng Đông như để hộ vệ Bà cùng với 4 người đại diện của 4 bang người Hoa. Ý nghĩa của rước cộ là để Bà thăm viếng dân tình và để bá tánh chiêm bái, cầu khấn. Và tùy theo sáng kiến từng năm của ban tổ chức mà sẽ có thêm đoàn Bát tiên (gồm 6 tiên ông và 2 tiên bà), cùng các tiên nữ và đoàn múa rồng...

Lễ hội Chùa Bà Thiên Hậu ở Bình Dương là cách đưa sự linh thiêng vào cuộc sống, tạo sự nối kết giữa thánh thần với đời thường, là dịp để mọi người vui chơi, giải trí trong không khí tín ngưỡng dân gian, đậm chất truyền thống văn hóa.


* Địa chỉ Chùa Bà Thiên Hậu Bình Dương ở đâu : số 4 đường Nguyễn Du, thành phố Thủ Dầu Một.